Pielęgnacja blizny po cesarskim cięciu

Poród zakończony cięciem cesarskim wiąże się z koniecznością wykonania nacięcia nad spojeniem łonowym i zeszycia rany szwem śródskórnym. W wyniku tego procesu na skórze powstaje rana, która wymaga odpowiedniej pielęgnacji, aby zapobiec powikłaniom, takim jak zakażenie, krwawienie czy nadmierne bliznowacenie. Jak dbać o bliznę po CC i czym ją przemywać?

Jak powinna wyglądać blizna po cesarskim cięciu?

Świeża rana po cięciu cesarskim jest czerwono-różowa i może być lekko opuchnięta oraz bolesna, zwłaszcza w pierwszych dniach po porodzie. Z czasem zaczyna się stopniowo goić, a jej kolor zmienia się na coraz jaśniejszy. W efekcie w pełni wygojona blizna po cesarskim cięciu staje się jasna, płaska i niebolesna, a także nie wpływa na pobliskie tkanki. Jej rozmiar przeważnie nie przekracza 15 cm długości i 3 mm szerokości.

Dowiedz się też: Baby blues po porodzie i depresję łatwo pomylić. Jak odróżnić te dwie dolegliwości?

Jak goi się rana po cesarce? Kolejne etapy i fazy

Gojenie się rany po cesarce przebiega w 3 etapach:

• faza wysiękowa (zapalna), która trwa około 5 dni i charakteryzuje się obrzękiem, zaczerwienieniem oraz powstaniem wysięku. Rana może być w tym okresie bolesna, a pacjentka często odczuwa dyskomfort;
• faza proliferacji (regeneracji), która trwa od 5 dni do około 2-6 tygodni. W tym okresie organizm zaczyna wytwarzać nową tkankę łączną, która wypełnia ranę. Blizna zaczyna się formować, a rana staje się mniej wrażliwa i obrzęknięta;
• faza dojrzewania (przebudowy), która może trwać od 2 tygodni do nawet 2 lat. Na tym etapie blizna staje się coraz mniej widoczna i stopniowo nabiera kolor skóry.   

Jak długo goi się rana po cesarce?

Rana po cięciu cesarskim goi się zwykle w ciągu kilku tygodni, jednak pełna regeneracja tkanek zajmuje około 6-12 miesięcy. Na proces ten wpływa wiele czynników, w tym:

• indywidualne predyspozycje, takie jak uwarunkowania genetyczne oraz szybkość procesów regeneracyjnych zachodzących w skórze;
• odpowiednia pielęgnacja rany, czyli higiena, stosowanie zaleconych preparatów oraz unikanie nadmiernego obciążenia w okolicy cięcia;
• stan zdrowia matki, m.in. choroby przewlekłe oraz infekcje;
• zbilansowana dieta, która może wesprzeć procesy naprawcze tkanek;
• odpowiednie nawodnienie, niezbędne dla utrzymania elastyczności skóry.

Jak pielęgnować ranę po CC?

O ranę po cięciu cesarskim należy zacząć dbać już w pierwszych godzinach po porodzie. Wszystkie niezbędne informacje na temat pielęgnacji świeżej rany oraz kontroli procesu gojenia przekazuje lekarz lub położna pracująca na oddziale położniczym.

Sprawdź też, czego boją się przyszłe mamy i jak oswoić strach przed porodem i macierzyństwem.

Pielęgnacja rany po cesarce – pierwsze dni po porodzie

Tuż po porodzie ranę zabezpiecza się wodoodpornym, jałowym opatrunkiem, który chroni ją przed zanieczyszczeniami oraz wilgocią, a także umożliwia prawidłowe gojenie. Taki opatrunek stosuje się przez pierwsze 48 godzin po porodzie, a następnie zdejmuje, aby pozwolić ranie oddychać i przyspieszyć tym samym gojenie. W  pierwszych dniach po porodzie należy też:

• utrzymywać ranę w sterylnych warunkach, nie brudzić jej i nie moczyć;
• zwracać szczególną uwagę na szwy – nie dotykać, drapać i masować rany;
• zrezygnować z noszenia bielizny, ponieważ majtki mogą powodować ucisk i uszkodzić przypadkowo ranę, a także tworzyć dodatkową barierę dla powietrza.

W kolejnych dniach należy regularnie przemywać ranę po cesarce (2-3 razy dziennie), wykorzystując w tym celu roztwór soli fizjologicznej lub wodę z dodatkiem hipoalergicznego preparatu myjącego. 

Jak pielęgnować ranę po cesarskim cięciu w tym okresie? Należy:

• unikać pocierania rany szorstką gąbką lub myjką, a także osuszać ją ręcznikiem jednorazowym, przykładając go delikatnie do skóry;
• unikać kąpieli w wannie i w gorącej wodzie;
• dezynfekować ranę 2-3 razy dziennie, używając w tym celu specjalnego środka antyseptycznego do pielęgnacji ran;
• korzystać z wygodnej, przewiewnej bielizny, która nie uciska i nie podrażnia rany;
• wietrzyć ranę tak często, jak jest to możliwe;
• unikać depilacji wzgórka łonowego przez około 3-4 tygodnie po operacji;
• pamiętać o regularnej higienie rąk – zwłaszcza po każdej wizycie w toalecie;
• unikać pasów poporodowych, które rozleniwiają mięśnie brzucha i utrudniają im powrót do prawidłowego położenia.

Czym smarować bliznę po cesarce?

Aby zmniejszyć ryzyko powstania bliznowca, czyli przerostu blizny po cesarce, po zdjęciu szwów można stosować specjalne maści oraz żele zmniejszające widoczność blizny i przyspieszające proces regeneracji tkanek. Proces ten powinien odbywać się pod okiem lekarza lub fizjoterapeuty uroginekologicznego. Specjalista pomoże dobrać odpowiedni produkt, a także wskaże techniki pielęgnacji, które pomogą w poprawie elastyczności tkanek i zmniejszą ryzyko powstania zrostów.

W składzie preparatów na blizny można znaleźć takie substancje jak:

• masa perłowa – wpływa korzystnie na metabolizm komórek skóry i stymuluje ich odbudowę. Dzięki temu skóra w okolicy rany staje się gładka i jasna;
• silikon – składnik maści lub specjalnych plastrów, które wspierają proces gojenia rany i zapobiegają powstawaniu bliznowców;
• heparyna – chroni przed nadmiernym rozrostem tkanek i pomaga nawodnić tkanki;
• kwas hialuronowy – głęboko nawilża skórę i wspomaga jej naturalne procesy regeneracyjne;
• ekstrakt z cebuli – działa bakteriobójczo i pomaga rozjaśnić bliznę po CC;
• witamina E – silny antyoksydant, który działa regenerująco i uelastyczniająco, a także chroni skórę przed szkodliwym działaniem wolnych rodników;
• oleje roślinne, w tym olej jojoba, z pestek granatu, nasion krokosza barwierskiego, nasion soi czy pestek granatu.

Jak dbać o ranę po CC? Fizjoterapia i mobilizacja blizny

W pierwszych tygodniach po porodzie zaleca się wizytę u fizjoterapeuty uroginekologicznego i rozpoczęcie fizjoterapii blizny, a następnie jej mobilizację. Początkowo  fizjoterapeuta wdraża odpowiednie metody wpływające na poprawę ukrwienia i odpowiedniej ruchomości tkance bliznowatej, jak również na ochronę przed powstawaniem zrostów. Po upływie 4-6 tygodni od porodu można rozpocząć prace nad mobilizacją blizny, które obejmują specjalne ćwiczenia, np.:

• przesuwanie blizny na boki, z góry na dół;
• delikatne okrężne ruchy wokół blizny, które poprawiają elastyczność tkanek;
• uciskanie i unoszenie skóry w okolicy blizny, aby rozluźnić zrosty;
• masaż poprzeczny, który działa na głębsze tkanki i stymuluje ich regenerację.

Wszystkie ćwiczenia powinny odbywać się przez doświadczonego fizjoterapeutę, który jest w stanie dostosować techniki mobilizacji do indywidualnych potrzeb pacjentki.

Jak dbać o bliznę po cesarce? Zapobieganie powstawaniu bliznowców

Mobilizacja blizny w gabinecie fizjoterapeutycznym powinna odbywać się równocześnie z regularną pielęgnacją i działaniami profilaktycznymi prowadzonymi w domu. Najważniejsze zalecenia dla świeżo upieczonych mam to:

• wietrzenie blizny i rezygnacja z noszenia odzieży podrażniającej ranę;
• stabilizacja blizny dłonią podczas wstawania, kichania i kaszlu;
• kompresja blizny, np. przy pomocy dłoni lub poduszki, aby zapobiec powstawaniu obrzęków;
• unikanie przyjmowania pozycji zgarbionej;
• kierowanie oddechu do blizny.

Blizna po cesarce – jak pielęgnować? Podsumowanie

Prawidłowa pielęgnacja blizny po cesarskim cięciu wspiera gojenie rany i minimalizuje ryzyko komplikacji. Tuż po porodzie należy utrzymywać ranę w czystości i suchości, a także stosować się do wszelkich zaleceń lekarza i położnej. W kolejnych tygodniach można zacząć stosować specjalne preparaty poprawiające elastyczność tkanki i wprowadzić stopniową mobilizację blizny. Wszelkie nieprawidłowości, w tym ból, obrzęk, zaczerwienienie w miejscu rany, jak również bóle podbrzusza i ból podczas oddawania moczu, należy niezwłocznie skonsultować z lekarzem.

Bibliografia:

1. Bordoni B. D., Zanier E., Terapia manualna. Blizny, Red. . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2020.
2. Kołodziejczyk A., Kosmetologia t. 1, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2019.
3. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekolog Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2018, tom 3, nr 4, s. 159–174.